Βρυξέλλες 28 Νοεμβρίου 2023. Στις Βρυξέλλες πραγματοποιήθηκε μια υβριδική εκδήλωση, η οποία διοργανώθηκε από τη ΓΔ Mare, σε συνέχεια της έναρξης της "Σύμπραξης για την ενεργειακή μετάβαση" στις 16 Ιουνίου. Στο εργαστήριο συμμετείχαν διάφοροι ενδιαφερόμενοι φορείς (αλιευτικός τομέας, ΜΚΟ, ΑΣ, εθνικές και ενωσιακές διοικήσεις) με στόχο τη σύνταξη ενός καταλόγου με τις κύριες προκλήσεις, ευκαιρίες και ανησυχίες που προκύπτουν από την απαλλαγή από τον άνθρακα στους τομείς της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας. Αυτό θα αποτελέσει τη βάση για ένα έγγραφο που θα συμβάλει στον σχεδιασμό ενός οδικού χάρτη για την ενεργειακή μετάβαση στην αλιεία και την υδατοκαλλιέργεια της ΕΕ και τον τρόπο χρηματοδότησής της.
Για τον τομέα της αλιείας, η ενεργειακή μετάβαση σημαίνει δύο πράγματα. Πρώτα απ' όλα, σημαίνει μείωση της εξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα, ένα από τα σημαντικότερα λειτουργικά έξοδα. Μετά από μια σειρά παγκόσμιων κρίσεων, το κόστος των καυσίμων έχει γίνει εξαιρετικά ευμετάβλητο και φαίνεται ότι θα παραμείνει έτσι. Αυτό έχει τεράστιο αντίκτυπο στην οικονομική βιωσιμότητα και την ανθεκτικότητα της αλιείας, καθιστώντας τη μετάβαση σε εναλλακτικά καύσιμα επείγουσα προτεραιότητα. Δεύτερον, όπως και άλλοι οικονομικοί και παραγωγικοί τομείς, η αλιεία δεσμεύεται από τους στόχους της Πράσινης Συμφωνίας για κλιματική ουδετερότητα έως το 2050. Δεδομένης της σχετικά ασήμαντης συμβολής των αλιευτικών δραστηριοτήτων της ΕΕ στις παγκόσμιες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου - περίπου 0,01% - αυτό αποτελεί σαφώς μικρότερη προτεραιότητα.
Βραχυπρόθεσμα, το κύριο μέλημα του τομέα της αλιείας είναι να επιβιώσει από την τρέχουσα κατάσταση κρίσης. Για να επιτευχθεί αυτό, οι φορολογικές ελαφρύνσεις στα καύσιμα και η χρηματοδότηση έκτακτης ανάγκης θα είναι ζωτικής σημασίας. Τα 19 εκατ. ευρώ που διαθέτει το EMFAF (έως το 2027) για την αντικατάσταση κινητήρων και τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης θα μπορούσαν να βοηθήσουν σε αυτό το πλαίσιο. Ωστόσο, το EMFAF επικρίθηκε ότι δεν είναι κατάλληλο για το σκοπό του, καθώς πολύ λίγα κράτη μέλη χρησιμοποιούν τα κονδύλια στα εθνικά σχέδια για την ενεργειακή μετάβαση, με σημαντικές καθυστερήσεις στην αποδέσμευση των κονδυλίων και με έως και 20% των κονδυλίων να χάνονται λόγω μη χρησιμοποίησής τους. Μοιρασμένα μεταξύ των 22 παράκτιων κρατών της ΕΕ, τα 19 εκατομμύρια ευρώ δεν θα έφταναν πολύ μακριά σε καμία περίπτωση, με το ζόρι φτάνουν ακόμη και για τη μετατροπή ενός σκάφους, πόσο μάλλον ενός ολόκληρου στόλου!
Η εκ των υστέρων τοποθέτηση νέων κινητήρων και αλιευτικών συστημάτων σε παλαιά σκάφη δεν έχει νόημα και στην καλύτερη περίπτωση ισοδυναμεί με μαστορέματα γύρω από τις άκρες του προβλήματος. Αντίθετα, αυτό που χρειάζεται είναι μια σταδιακή προσέγγιση, με χαραγμένες διαδρομές που θα περιγράφουν πώς ο τομέας θα φτάσει από το σημείο που βρίσκεται σήμερα στο σημείο που πρέπει να βρίσκεται το 2050.
Μακροπρόθεσμα, η αλιεία αντιμετωπίζει πολυάριθμες προκλήσεις, συμπεριλαμβανομένης της εξέλιξης από ένα 20th αιώνα, σε ένα κατάλληλο για το σκοπό του 21st αιώνα βιώσιμου τομέα παραγωγής θαλασσινών ως μέρος της ταχέως αναπτυσσόμενης γαλάζιας οικονομίας. Ωστόσο, δεν υπάρχει ακόμη κοινή αντίληψη για το πώς θα μπορούσε να μοιάζει ένας βιώσιμος τομέας παραγωγής θαλασσινών το 2050 ή ποιος θα είναι ο ρόλος της αλιείας στη Γαλάζια Οικονομία. Ένα τέτοιο όραμα πρέπει επίσης να περιλαμβάνει τον τομέα της μεταποίησης και τις αλυσίδες εφοδιασμού, οι οποίες επιβαρύνονται με σημαντικό αποτύπωμα άνθρακα και οι οποίες σήμερα βασίζονται σε μεγάλο βαθμό σε εισαγωγές που δεν συμμορφώνονται με τα πρότυπα αειφορίας της ΕΕ.
Για περισσότερες πληροφορίες: https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/qanda_23_829