duża skala

A Question of Balance:

Floty na małą i dużą skalę mogą odgrywać uzupełniające się role

zapewnić równe szanse.

Bruksela, 20 czerwca 2017 r.

Brian O'Riordan

 

Jest oczywiste, że jest miejsce i potrzeba zarówno dla małych, jak i większych flot rybackich, ale wymaga to przede wszystkim ustanowienia równe szanse która zapewnia sprawiedliwy dostęp do zasobów, rynków, wsparcia sektorowego i procesów decyzyjnych dla wszystkich segmentów floty.

Kiedy komisarz Vella zapytał LIFE, czy cała działalność połowowa na małą skalę na Morzu Śródziemnym i Morzu Czarnym ma rzeczywiście niewielki wpływ, odpowiedział już na swoje własne pytanie. Wcześniej, w swoim przemówieniu do interesariuszy rybołówstwa na Malcie 29 marca 2017 r., komisarz ds. gospodarki morskiej i rybołówstwa zwrócił uwagę, że 80% floty śródziemnomorskiej "należy do rybaków prowadzących połowy na małą skalę (ze statkami o długości poniżej 10 m), którzy łowią jedną czwartą wszystkich połowów". Oznacza to, że - zdaniem komisarza Velli - zaledwie 20% floty, czyli segment rybaków prowadzących połowy na większą skalę, dokonuje 75% połowów, co ma zdecydowanie większy wpływ na zasoby rybne i środowisko morskie niż 80% floty dokonującej 25% połowów.[1].

Oczywiście nie wszystkie działania na małą skalę mają niewielki wpływ i nie wszystkie połowy na większą skalę są niszczycielskie. Stada mogą być bardziej wrażliwe w pewnych porach roku, kiedy gromadzą się w celu odbycia tarła, zdobycia pokarmu i rozwoju. Zarówno małe, jak i duże działania ukierunkowane na te agregacje mogą mieć na nie znaczący wpływ. Duży wpływ na te skupiska może mieć np. duża koncentracja drobnych narzędzi połowowych w wodach przybrzeżnych, mimo że są one stosowane z bardzo małych [<6 m] statków. Podobnie, stosunkowo małe statki wyposażone w nowoczesną technologię wyszukiwania ryb i nawigacji, wozy paszowe i silniki o dużej mocy, które prowadzą intensywne połowy, mogą również wywierać znaczny wpływ. Małe, podobnie jak duże, również wymagają skutecznego zarządzania i regulacji, ale te same środki regulacyjne i środki zarządzania niekoniecznie są odpowiednie dla tych dwóch segmentów floty.

Niewielkie rozmiary mogą być wskaźnikiem zrównoważonego rozwoju, ponieważ małe rozmiary w kontekście rybołówstwa oznaczają stosowanie narzędzi połowowych o niskim wpływie na środowisko, statków o stosunkowo niskim poziomie emisji dwutlenku węgla, prowadzących działalność zakorzenioną w społecznościach przybrzeżnych, podejmujących przez małe przedsiębiorstwa rodzinne które zapewniają miejsca pracy i dochody na obszarach o niewielu alternatywach gospodarczych lub zawodowych, gdzie kobiety odgrywają kluczową rolę, choć często są niewidoczne i nie są wynagradzane ekonomicznie. Nie ulega wątpliwości, że statek ciągnący włok wielkości boiska piłkarskiego, z silnikiem o mocy liczonej w tysiącach kilowatów, lub sejner używający ciężkiego metalowego drutu zamiast tradycyjnych lin, może wyrządzić o wiele więcej szkód, o wiele szybciej niż przeciętna jednostka pływająca na małą skalę.

W tym sensie członkowie platformy europejskiej "Low Impact Fishers of Europe (LIFE)" dążą do wywierania jak najmniejszego wpływu zarówno na zasoby rybne, jak i na łowiska poprzez przyjęcie podejścia opartego na najlepszych praktykach. - używając odpowiedniego sprzętu, we właściwym czasie i miejscu. Nasza odpowiedź na pytanie pana posła Velli jest zatem następująca: "Nie, oczywiście, że nie. Nie wszystkie działania związane z rybołówstwem na małą skalę mają niewielki wpływ, ale mogłyby być, gdyby dać im uczciwą szansę i odpowiednie wsparcie."

Program LIFE zawsze uważał, że zarówno rybołówstwo na dużą skalę (lsf), jak i rybołówstwo na małą skalę (ssf), na wszystkich etapach łańcucha dostaw od połowu do konsumpcji, są potrzebne i odgrywają uzupełniającą się rolę w zapewnianiu dochodów, zatrudnienia i dostaw żywności, tworząc bogactwo i przyczyniając się do rozwoju kultury i dobrobytu społecznego społeczności przybrzeżnych. Stada znajdujące się dalej od brzegu mogą być skuteczniej poławiane przez większe statki, które są w stanie bezpiecznie radzić sobie w warunkach morskich i mają możliwość przechowywania większych połowów. Masowe wyładunki z flot na większą skalę mogą być bardziej odpowiednie dla dużych zakładów przetwórczych zaopatrujących masowe rynki detaliczne. Jednocześnie istnieją korzyści z rezerwowania obszarów przybrzeżnych dla mniejszych operatorów narzędzi umocowanych na stałe, którzy tradycyjnie dostarczają wysokiej jakości świeże ryby na rynki lokalne i bardziej niszowe. Ci rybacy przybrzeżni i rybołówstwo również stanowi podstawę wielu wrażliwych społeczności przybrzeżnychczęsto z niewielkimi możliwościami alternatywnego zatrudnienia, nie tylko w zakresie produkcji żywności, ale także ze względu na wartość dodaną, jaką wnoszą do doświadczeń turystów, znaczną liczbę miejsc pracy na lądzie, które wspierają, oraz utrzymanie wiedzy i umiejętności związanych z morzem.

W istocie, w interesie wszystkich leży uznanie wewnętrznej komplementarności między flotami wielkoskalowymi i małoskalowymi, tradycyjnymi i przemysłowymi oraz między działalnością tradycyjną i nowoczesną, a także zidentyfikowanie i wykorzystanie synergii. Można to osiągnąć tylko wtedy, gdy stworzy się równe reguły gry, gdzie konkurencja i konflikty nie stawiają tego czy innego sektora w niekorzystnej sytuacji, gdzie każdemu segmentowi floty zapewni się sprawiedliwy i przejrzysty udział w prawach dostępu, gdzie nagradza się dobre praktyki i zachęca do innowacji.

Wymaga to również systemu zarządzania, który stawia w centrum uwagi tych, którzy łowią ryby i są aktywni w łańcuchu dostaw, umożliwiając imo znaczące angażowanie się w procesy decyzyjne które mają wpływ zarówno na nich, jak i na zasoby, od których są zależni. Takie systemy zarządzania istnieją i wymagają, aby władze i rybacy zasiadali razem w komitetach współzarządzania, aby wspólnie rozwiązywać problemy i uzgadniać kierunki działania, przy czym komitety te są w pełni uprawnione przez administrację dzięki formalnym procedurom przekazywania uprawnień. Należy z zadowoleniem przyjąć fakt, że Rząd Katalonii wprowadza współzarządzanie jako prawo poprzez nowy dekret http://international-view.cat/2017/05/23/its-the-governance-stupid/.

Natomiast od ponad 30 lat rybołówstwo w Europie jest regulowane przez Wspólną Politykę Rybacką (WPRyb), w ramach której przymykano oko na rybołówstwo na małą skalę, traktując je jako problem krajowy i wprowadzając wyjątki od wielu przepisów UE dla mniejszych statków. Okazało się to zatrutym kielichem dla sektora łodziowego rybołówstwa przybrzeżnego, który w rzeczywistości często działał pod radarem przepisów. Oznaczało to, że połowy w tym sektorze nie były odpowiednio rejestrowane i dokumentowane, co stawiało mniejsze statki w niekorzystnej sytuacji, jeśli chodzi o przydział kwot połowowych. Oznacza to również, że organizacje zajmujące się rybołówstwem na małą skalę zostały pozbawione możliwości angażowania się w procesy decyzyjne na poziomie UE, ponieważ nie zapewniono wsparcia dla tworzenia struktur takich jak organizacje producentów na małą skalę.

Aspekt ten został ostatnio podkreślony w specjalnym sprawozdaniu Europejskiego Trybunału Obrachunkowego na temat kontroli rybołówstwa w UE. http://www.eca.europa.eu/en/Pages/DocItem.aspx?did=41459. Podkreślono, że w wyniku stosowania przepisów rozporządzenia w sprawie kontroli 89% floty UE, z czego 95% stanowią statki o długości poniżej 12 metrów, nie jest monitorowanych za pomocą systemu monitorowania statków (VMS). Utrudnia to w znacznym stopniu skuteczne zarządzanie rybołówstwem na niektórych łowiskach i w odniesieniu do niektórych gatunków. W sprawozdaniu zwrócono również uwagę na fakt, że lbrak przejrzystości w sposobie zarządzania kwotami przez niektóre organizacje producentów zwiększa ryzyko, że określone interesy niektórych podmiotów gospodarczych są faworyzowane kosztem innych, co prowadzi do nierównej konkurencji między segmentami floty.

W wielu państwach członkowskich UE działalność na małą skalę, tradycyjnie poliwalentna, z wykorzystaniem różnych narzędzi przez cały rok, ukierunkowana na zróżnicowany sezonowo zestaw gatunków. właściwy sprzęt, właściwe miejsce, właściwy czas - obecnie mogą poławiać jedynie ograniczoną liczbę gatunków nieobjętych kwotami. I tak na przykład w Wielkiej Brytanii sektor łodzi o długości poniżej 10 metrów, stanowiący 77% floty pod względem liczebności, ma dostęp jedynie do 1,5% brytyjskiej kwoty pod względem tonażu i musi polegać głównie na gatunkach nieobjętych kwotami, takich jak whelk, krab brązowy i homar. Zwiększa to presję na te gatunki i powoduje zalewanie rynków, co często prowadzi do obniżenia cen.

W Irlandii rybacy prowadzący połowy na małą skalę w społecznościach wyspiarskich nie mogą łowić ryb w swoich wodach przybrzeżnych. Tymczasem supertrawlery, które łowią na całym świecie, mogą łowić gatunki tradycyjnie przez nich poławiane i bezkarnie wyrzucać swój sprzęt. Irlandzcy wyspiarze, reprezentowani przez Organizację Zasobów Morskich Wysp Irlandzkich (IIMRO), proponują, by Irlandia przyjęła system "licencji dziedzictwa", przyznawanych mniejszym statkom o stałym uzbrojeniu, których właścicielami i operatorami byliby rybacy ze społeczności wyspiarskich. Statki te działałyby na wodach przylegających do wysp i byłyby zarządzane w ramach lokalnie kierowanego systemu współzarządzania.

Wsparcie finansowe to kolejny obszar, w którym działalność połowowa na większą skalę zyskała ogromne korzyści kosztem działalności na małą skalę. Podczas gdy często mówi się, że dotacje dla rybołówstwa przemysłowego stanowią subsydiowanie przełowienia, przynajmniej w Europie, można powiedzieć, że w przypadku sektora rybołówstwa na małą skalę dotacje stanowią subsydiowanie niedostatecznych połowów.

W Europie w latach 2000-2006 większość dotacji na budowę i modernizację statków przeznaczono dla statków o długości powyżej 24 metrów, podczas gdy statki o długości poniżej 12 metrów otrzymały dwa razy więcej środków na złomowanie niż na modernizację i budowę.[2].

Najnowsze badania przeprowadzone przez Uniwersytet Kolumbii Brytyjskiej donoszą, że w skali globalnej 84% dotacji dla sektora rybołówstwa, o wartości 35 miliardów USD$, trafia do statków o długości powyżej 24 metrów. W raporcie podkreślono, że subsydia paliwowe promują nieefektywne pod względem zużycia paliwa technologie i pomagają rybakom prowadzącym działalność na dużą skalę utrzymać się na rynku, nawet jeśli koszty operacyjne przekraczają całkowite przychody z połowów. Subsydia na rozwój portów i budowę, odnawianie i modernizację łodzi dają również sektorowi rybołówstwa na dużą skalę znaczącą przewagę nad jego małoskalowymi odpowiednikami, którzy otrzymują jedynie niewielki procent tych subsydiów. https://www.eurekalert.org/pub_releases/2017-06/uobc-spo053117.php.

W jaki sposób można zatem stworzyć bardziej wyrównane warunki konkurencji oraz bardziej przejrzysty i sprawiedliwy system przyznawania praw połowowych i wsparcia finansowego?

Przede wszystkim sektor rybołówstwa na małą skalę musi zostać objęty regulacjami prawnymi. Można tego dokonać poprzez wprowadzenie zróżnicowanego podejścia do zarządzania działalnością połowową na małą i dużą skalę, opartego na zarządzaniu przestrzennym, z wyłącznymi obszarami połowowymi wyznaczonymi dla łodziowego rybołówstwa przybrzeżnego o niewielkim oddziaływaniu narzędzi umocowanych na stałe oraz ograniczeniem działalności narzędzi ruchomych o większym oddziaływaniu bardziej oddalonych od morza.

Korzyści płynące z takiego podejścia zostały podkreślone w ostatnim raporcie Szkockiej Federacji Rybaków z Kreta (SCFF) http://www.scottishcreelfishermensfederation.co.uk/report.htm. SCFF wskazuje, że połączenie "niewzruszonego" podejścia Marine Scotland oraz de facto limitów połowowych narzuconych przez sektor włoków spowodowało, że trawlerom udało się zabezpieczyć 87,7% szkockich połowów krewetek homarca; poziom dostępu do zasobów, zdaniem SCFF, nie jest uzasadniony wynikami ekonomicznymi lub środowiskowymi sektora włoków, ani też żadnym spójnym wskaźnikiem wydajności. Połowy przy użyciu koszy nie tylko zapewniają więcej miejsc pracy na tonę połowu, ale są również bardziej efektywne ekonomicznie (tzn. opłacalne), jeśli złowimy tonę homarca przy użyciu koszy zamiast trałowania dna morskiego. Poprzez zmianę przydziału dostępu do homarców na rzecz połowu przy użyciu krep oraz poprzez ustanowienie obszarów, na których można łowić wyłącznie przy użyciu krep, Szkocja Morska ma możliwość zwiększenia całkowitego zatrudnienia, całkowitych dochodów gospodarstw domowych, całkowitych zysków/efektywności ekonomicznej oraz liczby indywidualnych przedsiębiorstw rybackich na obszarach przybrzeżnych. Wiele z tych obszarów jest oddalonych i cierpi z powodu ograniczonych możliwości ekonomicznych.

Po drugie, zróżnicowane podejście obejmowałoby ustalenie różne systemy dostępu z jednej strony dla operatorów wielozadaniowych narzędzi stacjonarnych o niewielkim wpływie, a z drugiej strony dla operatorów narzędzi ruchomych na większą skalę. Pierwszy system obejmowałby regulowanie dostępu za pomocą kontroli wejściowych, takich jak dni na morzu, przestrzenne i czasowe zamknięcia łowisk, oraz nakładanie ograniczeń na ilość narzędzi, które każdy statek może stosować w danym okresie. Drugi system dla operatorów działających na większą skalę mógłby obejmować połączenie kontroli wejściowych (ograniczanie nakładu połowowego, np. poprzez liczbę dni na morzu) i wyjściowych (ograniczanie połowów, np. poprzez kwoty).

Strona quid pro quo W związku z tym operatorzy ssf będą musieli bardziej aktywnie współpracować z naukowcami i zarządcami łowisk, przekazując dane o połowach ryb, korzystając z nowych technologii dostępnych dzięki rozwojowi aplikacji mobilnych na smartfony i tablety.

Dostępne są nowe, proste i wydajne technologie elektroniczne, dzięki którym cały proces rejestrowania danych na morzu jest stosunkowo łatwy do wykonania. http://abalobi.info/za pomocą smartfonów i tabletów. Rybacy już teraz korzystają z takich technologii mobilnych, aby poprawić swoje rozwiązania marketingowe i skuteczniej angażować się w zarządzanie rybołówstwem jako dostawcy danych. Takie narzędzia do gromadzenia danych można również opracować jako elektroniczne dzienniki połowowe.

Obecne zainteresowanie niebieską gospodarką, celami zrównoważonego rozwoju i zmianą klimatu stanowi dobrą okazję do zastanowienia się nad sytuacją w europejskim rybołówstwie, zwrócenia uwagi na pewne trudne fakty i zaproponowania rozwiązań.

LIFE istnieje po to, by zapewnić oddany i konkretny głos milczącej dotąd większości rybaków na wodach europejskich. LIFE uważa również, że istnieje potrzeba znacznie większej przejrzystości, bardziej sprawiedliwego i równego podejścia do dostępu do zasobów, zróżnicowania w jakiejś formie pomiędzy ruchomymi i biernymi narzędziami połowowymi oraz, co niezwykle istotne, znacznie ulepszonych systemów współzarządzania rybołówstwem w przybrzeżnych wodach.

Wykorzystanie synergii i komplementarności pomiędzy małymi i dużymi flotami powinno zapewnić możliwość wprowadzenia Europejskie rybołówstwo na bardziej sprawiedliwych i zrównoważonych podstawach na przyszłość. Jest to szansa, którą można wykorzystać i którą wszyscy zainteresowani ignorują na własne ryzyko.

[1] https://ec.europa.eu/commission/commissioners/2014-2019/vella/announcements/press-statement-meidterranean-fisheries-conference-malta_en

[2] http://www.smh.com.au//breaking-news-world/eu-subsidies-have-encouraged-overfishing-study-20100331-re68.html

♦ ♦ ♦