Nic o nas bez nas

art by: Iris Maertens

Podczas UNOC 2022 rybacy zajmujący się rybołówstwem na małą skalę i przedstawiciele społeczności rybackich z 6 kontynentów dokonali Wezwanie do działania dla integracyjnej reformy zarządzania oceanami.

Rybacy na małą skalę: najliczniejsi użytkownicy oceanów

Drugi Konferencja ONZ w sprawie oceanów (UNOC 2022) która odbyła się w Lizbonie w dniach 27 czerwca - 1 lipca, dotyczyła potrzeby ochrony i zrównoważonego wykorzystania światowych oceanów, mórz i zasobów morskich.

Ambicje UNOC 2022 są określone w. Polityczna deklaracja lizbońska "Nasz ocean, nasza przyszłość, nasza odpowiedzialność.

W centrum uwagi UNOC 2022 było podsumowanie tego, jak realizowany jest Cel Zrównoważonego Rozwoju 14 (SDG 14), który dotyczy zachowania życia pod wodą i obejmuje 10 celów. Zapoczątkowane w 2015 r. i przeznaczone do osiągnięcia do 2030 r., 17 SDGs to powiązane ze sobą globalne cele, które mają być "planem osiągnięcia lepszego i bardziej zrównoważonego dla wszystkich".

Rybacy na małą skalę i społeczności przybrzeżne są najliczniejszymi użytkownikami oceanów. Ich działalność w zakresie rybołówstwa na małą skalę stanowi istotne źródło żywności, środków do życia, korzyści społeczno-gospodarczych i kulturowych w wymiarze lokalnym i sprawiedliwym dla milionów ludzi na całym świecie - zwłaszcza w krajach globalnego Południa.

Bliskie związki rybaków łodziowych z morzem i środowiskiem przybrzeżnym na przestrzeni wieków zapewniają im bogaty zasób tradycyjnej wiedzy - Tradycyjnej Wiedzy Ekologicznej (TEK). Dzięki codziennej działalności na morzu i na wybrzeżu rybacy łodziowi zdobywają wiedzę na temat funkcjonowania mórz, sezonowych zmian w zasobach rybnych i innych zasobach morskich, wzorców pogodowych i związanych z nimi zjawisk. Ta doświadczalna wiedza zwiększa ich umiejętności jako marynarzy, producentów żywności i strażników mórz. Jest to ogromnie niewykorzystana, ale potencjalnie zmieniająca grę baza wiedzy. Razem, ich TEK i wiedza doświadczalna tworzą część bogatej różnorodności biokulturowej, przyczyniając się do zróżnicowania krajobrazów kulturowych i morskich. Ochrona i promocja różnorodności biokulturowej jest kluczem do zrównoważonego wykorzystania zasobów naturalnych oceanów, mórz i obszarów przybrzeżnych.

W związku z tym bardzo wskazane jest, aby rybołówstwo łodziowe zajmowało szczególne miejsce w celach określonych dla SDG 14. Cel SDG 14b ma na celu zapewnienie dostępu do zasobów morskich i rynków dla rybaków prowadzących działalność na małą skalę.

Życie człowieka nad wodą zależy od podtrzymania zdrowego życia pod wodą

Ochrona życia pod wodą i zrównoważone wykorzystanie oceanów, mórz i zasobów morskich są kluczowe dla podtrzymania ludzkiego życia i dobrobytu nad wodą. UNOC 2022 w Lizbonie zgromadził przede wszystkim dwóch głównych protagonistów: tych, którzy domagają się reform w zarządzaniu oceanami, aby ocalić nasz ocean (tj. ocalić życie ludzkie na naszej planecie), oraz tych, którzy domagają się reform, aby otworzyć błękitną gospodarkę i utorować drogę do gigantycznych kroków w zakresie inwestycji, rozwoju przemysłowego i tworzenia bogactwa, zwłaszcza w zakresie wytwarzania energii, wydobycia minerałów i żywych zasobów, produkcji żywności, bioprospekcji i żeglugi.

Wezwanie do działania

Zbyt często rybacy prowadzący połowy na małą skalę (SSF) są nieobecni w procesie podejmowania decyzji. Zbyt często w ich imieniu wypowiadają się inni, którzy są oddaleni od codziennej rzeczywistości rybaków na małą skalę, choć być może mają najlepsze intencje. These interlocutors invariably do more harm harm than good by misrepresenting SSF, making them invisible, disempowering them, and by not consult with them on what they say, or how what what they have said has been received.

Stąd na lizbońskim UNOC 2022 rybacy łodziowi chcieli być tam osobiście. "Rozmawiaj z nami, a nie za nas", a także "nie ma nic o nas bez nas", podsumowują to, co SSF czują wobec takich rozmówców. Jeśli tacy rozmówcy umożliwią im uczestnictwo, SSF są w stanie bardzo dobrze wyrazić swoje żądania, nadzieje i obawy.

W ten sposób grupa około 20 przedstawicieli rybołówstwa na małą skalę (przedstawiciele SSF) z 6 kontynentów - Oceanii, Azji, Afryki, Ameryki Północnej i Południowej oraz Europy - znalazła się wśród około 6 000 oficjalnych delegatów, którzy zarejestrowali się, aby wziąć udział w UNOC 2022. Dzięki wsparciu i koordynacji zapewnionej przez sieć regionalnych organizacji społeczeństwa obywatelskiego (CSO), przedstawiciele ci mogli wcześnie wyruszyć w drogę do Lizbony.

Organizacje zaangażowane w ten proces obejmowały Sieć Lokalnie Zarządzanych Obszarów Morskich (LMMA) z regionu Pacyfiku, Kesatuan Nelayan Tradisional Indonesia (KNTI) z Indonezji, Federację Rybaków Artystycznych Oceanu Indyjskiego (FPAOI), Afrykańską Konfederację Organizacji Zawodowych Rybaków Artystycznych (CAOPA) oraz mezoamerykańską sieć skupiającą społeczności rdzenne z Kostaryki, Panamy, Hondurasu (Garifuna) i Meksyku.

W tym przedsięwzięciu wsparły ich Coalition for Fair Fisheries Arrangements (CFFA), CoopeSoliDar R.L oraz Blue Ventures.

Do wezwania do działania przyłączyły się inne grupy SSF z Europy, Afryki i Ameryki Łacińskiej.

Początkowa praca polegała na spotkaniu i dzieleniu się doświadczeniami dotyczącymi ich codziennego życia, warunków pracy, ich nadziei i obaw. Umożliwili to specjaliści od komunikacji, tłumaczeń, facylitacji i koordynacji, pracujący razem z tymi pracownikami pierwszej linii, aby umożliwić im jasne wyrażanie się i bycie zrozumianym. Krok po kroku zaczęli oni budować sojusz oparty na empatii, zaufaniu i wzajemnym szacunku oraz rozumieć granice swojej wspólnej sprawy. Zostało to wyrażone w ich Wezwaniu do działania, które wzywa rządy do:

• Zapewnienie bezpiecznego i preferencyjnego dostępu do zdrowych oceanów i ekosystemów dla rybaków prowadzących działalność na małą skalę
• Opracowanie opartego na nauce, przejrzystego, integracyjnego i partycypacyjnego zarządzania rybołówstwem;
• Rozwiązanie problemu zagrożeń wynikających z zanieczyszczenia środowiska i konkurencji ze strony sektorów niebieskiej gospodarki;
• Inwestowanie w długoterminowe zarządzanie zasobami, odbudowę ekosystemu i innowacje, w oparciu o lokalne inicjatywy mężczyzn i kobiet ze społeczności rybackich.
• Opracowanie krajowych planów strategicznych w celu wdrożenia 5 kluczowych obszarów działania do 2030 r., przy odpowiednim finansowaniu i kierując się wytycznymi FAO w zakresie zabezpieczenia zrównoważonego rybołówstwa łodziowego oraz innymi odpowiednimi politykami regionalnymi.

5 kluczowych obszarów wezwania to:

• Pilne zabezpieczenie preferencyjnego dostępu SSF do obszarów przybrzeżnych i współzarządzanie nimi 100%.
• Zagwarantować udział kobiet, wspierać ich wzmocnienie oraz sprzyjać uznaniu i szacunkowi dla roli, jaką odgrywają.
• Ochrona rybołówstwa łodziowego przed konkurującymi sektorami niebieskiej gospodarki
• Ustanowienie przejrzystości i odpowiedzialności w zarządzaniu rybołówstwem
• Budowanie odporności społeczności na zagrożenia związane ze zmianami klimatycznymi oraz zwiększanie perspektyw dla młodzieży.

Spotkania przy śniadaniu i Ocean's Base Camp

W ramach przygotowań do trzeciego dnia UNOC 2022 i sesji plenarnej poświęconej rybołówstwu - "Interaktywny dialog w sprawie zrównoważenia rybołówstwa i zapewnienia dostępu rybakom tradycyjnego łodziowego rybołówstwa przybrzeżnego do zasobów i rynków morskich" - przedstawiciele SSF spotykali się codziennie. Prace przygotowawcze obejmowały uzgodnienie podziału ról i obowiązków w zakresie rozpowszechnienia ich Wezwania do Działania, spotkania z delegacjami krajowymi i regionalnymi w celu uzyskania ich poparcia oraz dotarcie do szerszych przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego w celu wsparcia ich wezwania.

Strona spotkania przy śniadaniu  Były one możliwe dzięki wsparciu Konsorcjum ICCA, które zapewniło tłumaczenie na 4 języki oraz Fundacji Oceana Azul, która zarezerwowała na spotkania śniadaniowe restaurację Tejo w lizbońskim Oceanarium.

Ponadto portugalska koalicja organizacji pozarządowych Sciaena, wraz z fundacją Oceana Azul i Seas at Risk, utworzyła Ocean Base Camp -... https://oceanbasecamp.org/ - jako "bezpieczna przystań" dla CSO podczas UNOC 2022. Base Camp zapewnił przestrzeń, w której można było wpaść, wyluzować się, spotkać, zaangażować w dyskusje i wziąć udział w serii wydarzeń w ciągu tygodnia.

Wizualny, bieżący zapis wydarzeń i omawianych zagadnień w formie podsumowania zapewnili Iris Maertens z Irisistible Design która za darmo przekazała swoje niesamowite umiejętności.

Trafnie, jedna z pierwszych imprez w Base Camp była na "Siła partnerstwa", w którym autor uczestniczył. Siła partnerstw polega na budowaniu synergii i tworzeniu sojuszy, których połączone siły są znacznie większe niż suma poszczególnych składników organizacyjnych. Słabe strony leżą w potencjalnie sprzecznych celach poszczególnych partnerów. Zbyt często sprzeczne priorytety i cele zakłócają budowanie synergii i silnych sojuszy. Staranne planowanie, budowanie zaufania i pełna przejrzystość są niezbędne.

W Ocean Base Camp gościli również przedstawiciele SSF z 6 kontynentów, którzy przedstawili swoje Call to Action.

Making Fisheries Sustainable

The week in Lisbon was abuzz with frenetic activity, with many informal events, workshops and meetings going on around the formal UNOC sessions. However, a lack of interpretation made these difficult for the SSF delegations to engage in meaningfully.

In one such event discussing the “Future of the Ocean: finding cooperative pathways towards 2030”, the Moderator of the meeting and architect of the 2014 European Common Fisheries Policy, Mr Ernesto Penas Lado, proposed that ocean activities needed to be “legitimate and compatible” in order to qualify for space in the emerging ocean governance framework. Competing interests would have to engage in meaningful dialogue to secure ever diminishing slices of access, with non-traditional users of ocean space encroaching on traditional fishing grounds, for example. There would be winners and losers. Vivienne Sollis (CoopeSoliDar R.L Costa Rica) speaking for CSOs, said that such a framework also had to be equitable. Currently seats at the table go to those with the most power and influence. This has to change.

Dawda Saine, the General Secretary of CAOPA, observed that there is no consensual view on what the Blue Economy actually is. This has led to many SSF referring to it as the “Blue Fear”. Summing up, the Moderator observed that we need to transition from blue fear to blue trust, with dialogue and inclusion being essential to that objective.

On behalf of the LMMA Network Lavenia Naivalu from Fiji, and as a traditional leader of her community, highlighted how communities like hers are entirely dependent on fisheries resources, and work cooperatively to manage and sustain them. She called for greater transparency and accountability, especially to ensure that gender sensitive data is collected and that the information about women’s role is made available, particularly as concerns to food security, livelihoods and conservation

Javier Garat, President of the International Coalition of Fishing Associations (ICFA) and the European fishing vessel owners’ association Europech, said it was essential for artisanal and industrial fishers to work together to reach food security through sustainable use of marine resources.  This is rather like the chair of agribusiness associations calling for small-holders practicing agro-ecology and industrial farming companies to work together.

The Low Impact Fishers of Europe (LIFE) responded that it is prepared to work with anyone in a constructive dialogue, so long as the historic injustices suffered by smaller scale fishers are recognised, and their rights to fair access to resources and markets are reflected in practical support and management measures, with adequate protection from the encroachment of larger scale fishing and other competing activities.

Interactive Dialogue

Several SSF representatives were granted permission to speak in the plenary session on “Making fisheries sustainable”. Josefina Mata from Mexico, a member of the delegation of indigenous communities from Mesoamerica, spoke powerfully about the role of women, often heads of single parent households, who struggle to put food on the table and educate their children, whilst carrying out their livelihoods. From Guinea Conakry, and representing CAOPA, Antonia Adama Djalo presented the 5 priorities of the Call to Action and asked for a paragraph to be added in final declaration, highlighting the fundamental role small-scale fisheries play to eradicate hunger and poverty and to secure sustainable livelihoods and conserve marine ecosystems; she further called for the Lisbon declaration to list the priority actions that need to be taken by governments to ensure they continue contributing to economies, health, culture and well-being.

Fishers from Europe

The Low Impact Fishers of Europe (LIFE) had participated with counterparts from around the world to draft the Call to Action described above. In Europe we face a very different set of threats, challenges and opportunities compared to SSF in the South. Here we are citizen-consumers, with our needs provided for by the market. According to our spending power, the market provides us with a choice of food products in fresh, whole or in processed form. Our food security is dependent on our spending power and on what market supplies. This puts us in a very vulnerable situation, with a high dependency on long, complex, energy intensive, and waste generating supply chains and their just-in-time delivery systems. In Europe SSF could help improve and secure the situation by providing fresh, healthy, sustainable food in season at a fair price, locally as espoused by the Foodnected project.

Europe is the largest market in the world for fish. Around 7 out of every 10 fish we Europeans eat is imported, and nearly 50% of what we eat is from 5 species – salmon and shrimp (mainly from feed lot aquaculture), cod, tuna and Alaska pollack.

As in the South, SSF (passive gears, vessels below 12 metres) represent the majority of the sector in terms of fleet size, but in terms of employment and productivity its dominance is gradually being eroded. Today EU SSF provide around 50% of the jobs at sea but are restricted to only 5% of the catch by volume. This means that only around 15 grams out of every kilogram of fish we consume in Europe comes from European small-scale fishing activities.

In her speech to the Inter-Active dialogue on Making Fisheries Sustainable,  Charlina Vitcheva, Director General of the European Commission’s DG Mare, noted that artisanal fisheries in Europe pose particular challenges. “What we really mean by small-scale fishing is fishing from small-boats, which is not necessarily sustainable”, she said. “To make them sustainable we need a lot of data and controls to make sure they are abiding by the rules.”

Unfortunately, the European Commission and many national authorities still see SSF as part of the problem of fisheries management, rather than as part of the solution. Tarring all SSF as “fishing from small boats and not necessarily sustainable” fails to take into account that SSF is a seasonally diverse, polyvalent activity rooted in communities, providing social and economic benefits in areas with few alternatives. Blanket regulation is not the way forward. Such regulation through successive Common Fisheries Policies has led to the demise of SSF in Europe.

Rather LIFE espouses a “differentiated approach” to fisheries management, for artisanal fishing on the one hand, and for industrial fishing on the other. Such an approach would ring fence SSF fishing rights, establish comanaged exclusive fishing zones for SSF, provide support for organisational and infrastructure development, and empower fishers to become agents of change with co-responsibility for sustaining European seas.

However, the Blue Fear referred to by CAOPA is a very real and present danger. In Europe, the EU’s Green Deal offshore energy generating targets commit to increasing capacity from current levels of around 12GW to over 300 GW by 2050. Also, achieving a climate neutral decarbonized fishing sector will require radical changes in technology, economy and working practices. Blue food is also firmly on the menu. Although largely undefined, this could be the thin end of the wedge for boosting environmentally destructive feed lot aquaculture in our coastal waters and pave the way to industrial production and extraction of marine algae and seaweeds. The future may be Blue, but for SSF there is little optimism that this gives any grounds for Blue Hope.

UNOC 2022 was an inspiring and energising event. In particular it provided the possibility to build meaningful synergies with counterpart associations and build alliances with like-minded organisations from around the world. It helped us to gather strength, coordinate and prepare for the struggles ahead.

The final Lisbon declaration from the SSF group can be seen tutaj.

 

The Struggles Continue: Milestones along the way

The UN system is not perfect. It is designed on democratic principles for states to engage in international decision-making processes. It is not designed for non-state actors and civil society organisations, but various mechanisms exist for these entities to access UN processes as observers, or as part of governmental delegations.

In 1984, the FAO World Conference on Fisheries Management and Development had no facility for allowing the participation of small-scale fishers, despite the best intentions. This spurred a movement that led to a parallel conference being organised – The International Conference of Fishworkers and their Supporters – where 100 participants from 34 nationalities came together to discuss their concerns. At least 50% were professionals in the small-scale fishing sector – the fishworkers. The other 50% were supporters – individuals or NGOs not directly engaged as professionals in fishing related activities. 

Building on the 1984 event in Rome, in 1986, the International Collective in Support of Fishworkers (ICSF) was launched by “fishworker supporters” in Trivandrum, India, to address issues at international level that affected SSF at national and local level. The ICSF would act to document and make information available on issues affecting SSF, and where appropriate launch campaigns and organise events to discuss such issues with SSF representatives.

In 1997 the World Forum of Fish Harvesters and Fishworkers (WFF) was launched in New Delhi, India. The Forum aimed to represent those directly engaged in fishing, processing, sale and transportation of fish in the subsistence, artisanal, aboriginal and traditional sectors. 

In 2000 the WFF decided to split into 2 groups – the WFF and the World Forum of Fisher People (WFFP), both with similar objectives to those defined in 1997.

The process of drafting of the FAO Voluntary Guidelines on Securing Sustainable Small-scale Fisheries in the context of Food Security and Poverty Eradication (VGSSF) engaged ICSF, WFF, and WFFP in intensive collaboration that resulted in their adoption in 2014. The process was facilitated by the International Planning Committee for Food Sovereignty (IPC), a Rome based entity that facilitates CSO engagement in FAO processes around food production issues.

4000 entities were involved in the VGSSF related processes. At the same time, numerous other national, regional and transnational structures relating to SSF have come up, some associated with the WFF, WFFP and the IPC, others forming different alliances.

The rich diversity of actors at international level reflects perhaps the rich diversity of SSF fishing communities around the world. It is hoped that this diverse group of actors can work to support the common cause of SSF.